Patates çeşitleri her ne kadar çevremizde pek farklılık göstermese de aslında gerçek dünya çok daha büyük.
Öyle ki dünya mutfaklarının vazgeçilmez malzemesi patates, mutfakta birçok çeşidiyle ve farklı tarifleriyle öne çıkar.
Bu çeşitliliği sağlayan temel etken ise kullanılan patatesin nişasta-su dengesidir.
Eğer ki kafanız karıştıysa hiç endişelenmeyin sevgili okurlar!
“Farklı Patates Çeşitleri ve Kullanım Alanları” yazısıyla birlikte en popüler patates türlerini keşfedecek ve örnek tariflerle kullanım alanlarını kavrayacağız.
Hazırsanız şu patatesleri püreleyelim 🙂
Notlar:
Mumsu (waxy) patatesler, yüksek su oranlarına karşın düşük nişasta miktarına sahiptir ve bu özellikleri sayesinde pişirme sırasında şeklini korur.
Bu patatesler haşlama ve soteleme işleminde harika sonuçlar verirler.
Nişastalı (mealy) patatesler ise düşük su oranlarına karşın yüksek nişasta miktarına sahiptir.
Böylece kızartmalar, püreler ve fırın patateslerde tercih edilirler.
1. Beyaz Patates (White Potato)
Özellikleri:
Genellikle “ince kabuklu beyaz patates” olarak geçen bu patates çeşidinin nişasta oranı orta düzeydedir.
Ayrıca nişastalı ve mumsu patateslerin ortasında yer almasıyla beyaz patatesler çok amaçlı özelliktedir.
Kullanım Alanları:
Nemli ısıda pişirme teknikleriyle (kaynatma, buharda pişirme, haşlama) veya hafif kızartmalarda kullanılabilir.
Yemek Önerileri:
Patates salatası, buharda pişmiş patates veya tereyağlı haşlanmış patates.
2. Kırmızı Patates (Red Potato)
Özellikleri:
“Kırmızı kabuklu patates” olarak da bilinen bu patates türü, düşük nişasta içeriğine sahiptir.
Hem mumsu (waxy) özelliği hem de yüksek nem oranı sayesinde pişirme sırasında dağılmayan bir yapıya sahip olur.
Kullanım Alanları:
Fırın yemekleri, salatalar, garnitürler ve haşlama için uygundur.
Yemek Önerileri:
Et yemekleri eşlikçisi haşlama patates, sote kırmızı patates veya baharatlı fırın patatesi.
3. Yukon Gold
Özellikleri:
Ülkemizde yukon gold patates çeşidi “altın sarısı patates” veya “Yukon Gold” ismiyle ithal olarak bulunabilir.
Orta düzeyde nişastalı oluşu, yağlımsı ve yumuşak dokusu bu patates çeşidini çok amaçlı patatesler arasına sokmaya yeter.
Kullanım Alanları:
Püre, kavurma, çorba ve kızartmalarda kullanabiliriz.
Eriyip dağılan bir yapının aksine pürüzsüz bir doku sunar.
Yemek Önerileri:
Patates püresi, kremalı patates çorbası veya tereyağlı patates kavurma.
4. Russet Patates
Özellikleri:
Marketlerde “kızartmalık patates” olarak da bulabileceğimiz Russet Burbank türü oldukça nişastalıdır.
Kalın kabuğu, bol nişastalı yapısı, uzun ve oval şekli bizlere dışı çıtır – içi yumuşak harika kızartmalar sunar.
Bunun yanında russet patatesler yüksek karbonhidrat içeriği ve doyuruculuğuyla da öne çıkar.
Kullanım Alanları:
Fırın yemekleri, patates püresi ve çıtır kızartmalar için çok uygundur.
Yemek Önerileri:
Bir klasik olan Fransız kızartması (French fries), fırında bütün patates veya patates kroket.
5. Fingerling Patates
Özellikleri:
Genellikle “Parmak patates” veya “mini patates” olarak da karşımıza çıkan bu patates çeşidi mumsu patatesler sınıfına girer.
Küçük, uzun bir parmak şekline ve de dışta ince bir kabuğa sahiptir.
Ayrıca sarı, kırmızı ya da mor renkli türleri de vardır.
Ekstra olarak düşük nişasta ve yüksek nem oranı, fingerling patatesleri bütün olarak kullanmamızla sonuçlanır.
Kullanım Alanları:
Bütün olarak fırınlanabilir veya sote edilebilir.
Ayrıca parmak patateslerin genellikle kabuğu soyulmadan kullanılır.
Yemek Önerileri:
Zeytinyağlı fırın patates, et yemekleri yanında bütün sote patates veya patates salatası.
6. Mor Patates (Purple Potato)
Özellikleri:
Çevremizde pek karşılaşamadığımız mor patates çeşidi, sınırlı üretimli pazarlarda veya özel marketlerde bulunma şansı vardır.
Nişasta oranının orta düzeyde oluşu bu türü çok amaçlı patatesler grubuna dahil eder.
Bu nedenle bir gün mosmor bir patates püresi yemek isterseniz sizlere mor patates arayışınızda iyi şanslar dilerim.
Kullanım Alanları:
Renkli garnitürlerde, fırın yemeklerinde, kızartmalarda ve pürelerde kullanılabilir.
Yemek Önerileri:
Mor patates püresi, renkli patates cipsi veya mor patates salatası.
7. Tatlı Patates (Sweet Potato)
Özellikleri:
Ülkemizde “Tatlı patates” ismiyle pazarlanan bu patates türü, özellikle son yıllarda popülerliğini arttırmıştır.
Aslında patates ailesinden olmayan tatlı patatesler bir kök sebzedir ve portakal rengi iç kısmıyla dikkat çeker.
Son olarak yüksek nem, lif ve nişasta oranı onu özel bir klasmana yerleştirir.
Kullanım Alanları:
Fırın yemekleri, tatlılar, çorbalar, püre ve ekmek yapımları öne çıkar.
Yemek Önerileri:
Fırında ballı-tarçınlı tatlı patates, tatlı patates çorbası veya tatlı patatesli brownie (sweet potato brownie).
Son Sözler
Toprağın en derinlerinden tabağımıza gelen tüm sebzeler bizlere özel hikayeler sunar.
Bu nedenle mutfağın vazgeçilmez malzemesi patates, doğru seçildiğinde yemeğe sadece lezzet değil, ruh da katar.
Umuyorum ki renkleriyle, dokularıyla ve tadıyla farklılaşan patates çeşitleri artık tamamen nettir.
Öyleyse unutulmaz gastronomi yolculuğunuzda GastroCafer’i takip etmeye devam edin ve sağlıcakla kalın 🙂
Cafer Can Yeşilyurt’un diğer yazılarına ulaşmak için tıkla!
Yararlanılan Kaynaklar
1. Potatoes 101
2. FoodData Central, Potato
3. Fresh U.S. Potato Reference Guide
- Farklı Patates Çeşitleri ve Kullanım Alanları
- Gastronomi Hikayeleri #1: Şefin Kanlı Mizahı
- Mutfakta Karşımıza Çıkan Mısır Türleri
- Sinema, Yemek ve Toplumsal Eleştiri: 8 Film Üzerinden Bir Okuma
- Kakao Çekirdeğinden Çikolataya: Beyaz, Sütlü ve Bitter Çikolata
Bir yanıt yazın